نگاهی به زندگی و آثار شهید سید محمدباقر حکیم | اسوه مقاومت و اصلاح
مهم‌ترین حرکتی که در این سال‌ها توسط شهید سید محمدباقر حکیم و برخی از همفکرانش شکل گرفت، تشکیل مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق بود.
رضا میرزاده | شهرآرانیوز؛ نوزده سال پیش و در چنین روزی، هفتم شهریورماه ۱۳۸۲ هجری شمسی برابر با نخستین روز ماه رجب المرجب ۱۴۲۴ هجری قمری، مردم شهر نجف و خاصه نمازگزاران جمعه که در صحن حرم مطهر امیرالمؤمنین (ع) نماز خود را اقامه کرده بودند، پس از اقامه نماز و هنگام خروج از حرم مطهر، صدای انفجاری مهیب را شنیدند که بر اثر آن، بخشی از دیوار حرم مطهر فرو ریخت و جمع زیادی از نمازگزاران نیز در این حادثه به شهادت رسیدند. آن گونه که منابع رسمی اعلام کردند، این حادثه خونبار که بر اثر انفجار خودرو بمب گذاری شده به وقوع پیوست، به شهادت و زخمی شدن قریب به ۳۰۰ نفر منجر شد، اما شاخص‌ترین شهید آن حادثه، چهره‌ای نام آشنا برای مردم عراق و جهان شیعه بود: «سید محمدباقر حکیم» که در آن زمان، زعامت و ریاست مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق را عهده دار بود.
سید محمدباقر حکیم، فرزند آیت ا... سید محسن حکیم، متولد ۱۳۱۸ هجری شمسی در شهر نجف بود. وی مولودی از خاندان حکیم بود که یکى از طوایف اصیل عراقى است و نسبشان از طریق حسن مثنى، به امام حسن بن على بن ابى طالب (ع) می‌رسد.
تالیف در کنار تدریس
اما دوران تحصیل سید محمدباقر حکیم از مکتب خانه هاى نجف و پس از آن، مدرسه ابتدایى «منتدى النشر» آغاز شد و با ورود به حوزه علمیه نجف ادامه یافت. وی از محضر بزرگان آن روز حوزه نجف از جمله مرحوم آیت ا... سید ابوالقاسم خویى و شهید سید محمدباقر صدر، کسب فیض کرد و در این مسیر به درجه اجتهاد رسید. وی در کنار تدریس، به تألیف آثار مختلف علمی در باب قرآن، سیره اهل بیت (ع)، موضوع‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، شرح حال، تاریخ، فقه و ... پرداخت که از جمله این آثار می‌توان به «القصص القرآنى»، «الظاهره الطاغوتیه فى القرآن»، «الهدف من نزول القرآن»، «علوم القرآن»، «اهل البیت (ع) و دورهم فى الدفاع الاسلام»، «دور اهل بیت (ع) فى بناء الجماعه الصالحه»، «ثوره الامام الحسین (ع)»، «الحکم الاسلامى بین النظریه و التطبیق»، «حوار فى المرجعیه الدینیه»، «دور الفرد فى النظریه الاقتصادیه الاسلامیه»، «المنهاج الثقافى السیاسى الاسلامى»، «المرجعیه الاجتماعیه»، «حقوق الانسان من وجهه نظر اسلامیه»، «النظریه الاسلامیه فى العلاقات الاجتماعیه» و ... نام برد.
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی
در کنار فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی نظیر تأسیس کتابخانه‌های «مکتبه الامام الحکیم العامه» و نیز تأسیس «مواکب الطلبه الجامعات»، او از مشارکت و فعالیت در فعالیت‌های سیاسی در عصر خود نیز غافل نبود و شاید آغاز این فعالیت‌ها را بتوان در بنیان گذاری «حزب الدعوه الاسلامیه» زیر نظر پدرش (آیت ا... سید محسن حکیم) دانست، ایشان در نهایت توانست از طریق مرز سوریه از عراق خارج شود و به ایران وارد شود. در همین زمان و نیز در سال‌های بعد، جمع زیادی از اعضای خانواده وی از جمله برادران او توسط حاکمیت وقت بعث عراق به شهادت رسیدند.
تشکیل مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق
ایشان پس از ورود به ایران نیز به فعالیت‌های خود علیه حاکمیت وقت دولت بعث عراق ادامه داد و شاید مهم‌ترین حرکتی که در این سال‌ها توسط او و برخی از همفکرانش شکل گرفت، تشکیل مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق بود که پس از مدتی خود او به عنوان رئیس این مجلس انتخاب شد و در کنار فعالیت‌های تشکیلاتی، به تأسیس شاخه نظامی این مجلس اقدام کرد که «فیلق بدر» یا «سپاه بدر» نام گرفت و اعضای آن در سال‌های دفاع مقدس ایران برابر تهاجم نظامی حاکمیت بعث عراق، در کنار رزمندگان ایران قرار گرفتند.
ضمن آنکه آیت ا... حکیم، ارادت ویژه‌ای نیز به انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی (ره) داشت. مى گفت: «بر امت اسلامى واجب است که از امام خمینى (ره) پیروى کنند، زیرا در این امر، مصلحت مهم اسلامى وجود دارد.» وی همچنین درباره انقلاب اسلامى ایران مى نویسد: «انقلاب اسلامى و مردمى ایران در نوع خود بى نظیر است. انقلابى است که تمام گروه هاى ایرانى اعم از جوانان، طبقات مختلف اجتماعى، اندیشمندان و رهبران دینى در آن شرکت داشتند. دو عامل اساسى در پیروزى انقلاب ایران دخیل بوده است: ماهیت دینى آن، رهبرى دینى و مردمى.»
بازگشت دوباره به عراق
به دنبال سرنگونی صدام و دولت بعث عراق، سید محمدباقر حکیم پس از ۲۳ سال دوری از وطن با استقبال کم نظیر مردم عراق، به این کشور بازگشت. وی در آخرین روز حضور در ایران پیش از خطبه‌های نمازجمعه تهران در ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۸۲ خطاب به مردم گفت: «ما، یعنی تمام عراقیان و مجاهدین عراقی که در این کشور با عطر نفس‌های شهیدان نفس کشیدند، از آن‌ها الگو پذیرفتند و این شهیدان را اسوه خود قرار دارند، از تمامی محبت‌های شما ملت عزیز و بزرگوار تشکر می‌کنیم... از خداوند متعال می‌خواهم که این آخرین دیدار من با شما نباشد و بتوانم این عهد را دوباره با شما ملت عزیز و بزرگوار تجدید کنم.»
روز بعد از آن، در حالی که آمریکایی‌ها ورود سپاه بدر را به عراق ممنوع اعلام کرده بودند، وی از طریق بصره و در موجی از استقبال بی سابقه مردم عشایر و قبایل وارد عراق شد که این استقبال تا نجف نیز ادامه یافت.
شهادت در نمازجمعه
آیت ا... حکیم در آخرین نمازجمعه شهر نجف و دقایقی قبل از شهادت خطاب به مردم گفت: «نیرو‌های اشغالگر به وظایف حقوقی خود عمل نکرده اند که این را باید محکوم کرد. ما این شیوه را محکوم می‌کنیم و نیرو‌های اشغالگر را مسئول فقدان امنیت در این کشور می‌دانیم. ما از ابتدا اعلام کردیم که نیرو‌های اشغالگر باید بگذارند عراقی‌ها خودشان مسئولیت امنیت در این کشور را به عهده بگیرند و گفتیم که یک نیروی مؤمن عراقی باید تشکیل شود تا مسئولیت حفاظت از اماکن مقدس عراق را به عهده بگیرد. چون نیرو‌های اشغالگر نمی‌توانند به این اماکن نزدیک شوند.» همچنین خاطرنشان کرد: «مردم عراق با همبستگی و اتحاد می‌توانند صلح و امنیت را در کشورشان برقرار کنند.» و نیز گفت: «باید وزرای آینده عراق، افرادی صالح، توانمند و ازهمه اقوام و گروه‌ها انتخاب شوند و با جدیت تمام به مشکلات مردم عراق رسیدگی کنند.»
پس از ادای همین جملات و در پایان نماز، زمانی که وی و دیگر نمازگزاران قصد خروج از حرم مطهر امیرالمؤمنین (ع) را داشتند، انفجار شدید خودرو بمب گذاری شده مقابل حرم، به شهادت سیدمحمدباقر حکیم و نیز شهادت و مجروحیت جمع کثیری از نمازگزاران منجر شد. پیکر مطهر او پس از طواف در حرم مطهر امیرالمؤمنین (ع) و اقامه نماز با حضور انبوهی از مردم، در کنار آرامگاه پدرش در «باب القبله» حرم مطهر به خاک سپرده شد. روز شهادت او مصادف با اول رجب در عراق «روز شهید» نام گرفت.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
